Ulica Wałowa

 ULICA WAŁOWA

Przebieg ulicy Wałowej wyznacza linię dawnych średniowiecznych wałów będących jednym z elementów drewniano - ziemnej fortyfikacji obronnej średniowiecznego Łańcuta. Z czasem, gdy znaczenie obronne miasta zmalało, rozrastająca się zabudowa wyszła poza pierścień obwałowań. Tworzyły ją w przeważającej mierze drewniane domy ustawione kalenicowo wzdłuż ulicy. Tak właśnie wyglądała Wałowa jeszcze do połowy XX w. Do ciekawszych przykładów zabudowy drewnianej, nieistniejącej obecnie, należał dom z apteką Antoniego Swobody. W aptece praktykował późniejszy wynalazca lampy naftowej Ignacy Łukasiewicz. Do lat 90 ubiegłego wieku przetrwały przy Wałowej  także drewniane domy Blajerów i Chmielów zastąpione nowymi murowanymi budynkami. Jednak już przed pierwszą wojną światową przy ulicy Wałowej pojawiła się zabudowa murowana. Niewielką willę Kęskiewiczów wybudowała firma Stanisława Cetnarskiego w 1914 r. posługując się wiedeńskim katalogowym wydawnictwem z projektami budynków mieszkalnych. Przed pierwszą wojną światową przy Wałowej wzniesiono także murowany bliźniaczy dom Kwiatków ozdobiony secesyjnym detalem.

Z ul. Wałowej do rynku prowadzi wąska uliczka, której w 2015 r. nadano imię dwóch zasłużonych dla przemysłu naftowego badaczy. Byli nimi wspomniany już Ignacy Łukasiewicz i Jan Zech pochodzący z aptekarskiej rodziny osiadłej w Łańcucie. Obaj pracując we Lwowie u Piotra Mikolascha w aptece Pod Złotą Gwiazdą i prowadząc za zgodą właściciela eksperymenty, uzyskali bezpieczniejszy, mniej wybuchowy destylat nafty, który użyty został w lampie skonstruowanej przez blacharza Adama Bratkowskiego. Wynalazek ten zapoczątkował rozwój oświetlenia naftowego, które oprócz gazowego, do czasu wynalezienia elektryczności było powszechne.  

tekst oprac. przez Teresę Bagińską-Zurawską
grafika: Krzysztof Suszek